Aangezien cumbia en vallenato recentelijk zijn toegevoegd als nieuwe categorie bij de Latin Grammy Awards, werd het wel tijd om hier ook een ontdekkingstocht over te schrijven. Beide genres de oorspronkelijke volksmuziek uit Colombia, maar zijn nu door heel Latijns-Amerika populair geworden. Met name de Mexicaanse zangeres Selena (1971 – 1995) wist cumbia aan de man te brengen bij een groot publiek begin jaren’90 met Baila este cumbia. De Colombiaanse zanger Carlos Vives wist de vallenato richting mainstream en een internationaal publiek te brengen.
Zelf maakte ik kennis met deze muziek, doordat ik een Colombiaanse vriendin had op Curaçao. In het begin vond ik de muziek maar niks, maar toen ze me Carlos Vives liet horen, was ik gelijk verkocht. Hij wist de oude vallenatos in modern jasje te steken. Ook was ik toendertijd naar een optreden geweest van een showgroep uit Colombia. Ze dansten vooral cumbia en ik vond de dans in combinatie met de rokken (zoals de meisjes op deze foto) erg mooi.
Cumbia
Cumbia typeert zich door de lange, wijde rokken die de vrouwen dragen. Meestal dansen ze die ook met een mannelijke partner in klederdracht. Het geeft echt een mooi folklorisch plaatje. Klik op deze link om een filmpje te zien als voorbeeld.
De traditionele instrumenten van cumbia zijn hoofdzakelijk percussie, verschillende soorten drums, claves en een guiro en een (‘woodwind’) fluit.
Bij moderne cumbia word took gebruik gemaakt van (electrische)gitaar, accodeons, basgitaar, moderne fluiten en drums met diepe tonen. Het basis ritme is een vierkwartsmaat. Cumbia is de mix van twee culturen die zich zettelden in Noord-Colombia, namelijk de indiaanse slaven en de Afrikaanse slaven. Vooral rond de regio van Cartagena kwam de muziek tot stand. Er werden instrumenten gebruikt van de Afrikanen zoals de drums en clave, maar de Kuna en Kogui indianenstammen die zich huisvesten in de Sierra Nevada de Santa Marta de Montes de María brachten ook de millo fluiten, gaita fluiten en guiros met zich mee toen ze gevangen werden genomen als slaaf.
Ouderwets flirten
De muziek werd vooral gebruikt als hofmaking, waarbij er paren van mannen met vrouwen ronddansten op de muziek. De vrouwen dansten speels met hun rokken (waar ik het eerder over had) terwijl ze kaarsjes vasthielden. De mannen dansten achter hen met één hand op de rug en in de ander een hoed die ze op en af zetten en waarmee ze zwaaiden. De muziek werd later gemixt met Europese invloeden en instrumenten uit Spanje. Tot medio vorige eeuw werd het als een vulgaire dans gezien die alleen bedoelt was voor de lagere klassen. De muziek werd veel eerder dan in andere landen overgenomen door het volk in Chili, Argentinië en Mexico. Tegenwoordig wordt cumbia veel gemixt met moderne muziek, zoals in deze clip Cumbia sobre el rio van Control Machete (latin hiphop groep) en Celso Piña:
Vallenato
Vallenato komt ook uit het Caribische deel van Colombia, net als cumbia. Vallenato betekent letterlijk geboren in de Vallei. Met deze vallei wordt bedoeld de vallei tussen Sierra Nevada de Santa Marta en Serranía de Perijá in het noordoosten van Colombia. De naam verwijst ook naar de stad Valledupar waar het ontstaan is. 
Deze muziek is ontstaan doordat boeren rondtrokken als minstrelen. Een minstreel was iemand in de middeleeuwen die rondtrok om muziek te maken en verhalen te vertellen. Dit was overgenomen uit Spanje, maar ook uit West-Afrika waar ze griots kenden. Een griot of djeli is ongeveer hetzelfde als een minstreel. Ook een zwervende muzikant en dichter die verhalen met zijn muziek verteld. Omdat de boeren die naast hun vee hoeden en verzorgen ook de rol van griot of minstreel op zich namen, functioneerden ze als het lokale nieuws. Ze reisden verschillende steden en dorpen af, dus waren van alles op de hoogte. De communicatie was verder heel slecht in die tijd, er waren nog geen kranten.
Instrumenten
De boeren hadden als enige vorm van vermaak het zingen van hun liederen over wat ze zagen en meemaakten en spelen van hun gaita fluit, guacharaca en caja. Een guachara is een houten geribbelde stok gepaard met een vork die je over de stok moet wrijven waardoor het een krassend geluid geeft. Dit instrument werd gebruikt door de indianen om de zang van de guacharaco (een vogel uit de regio) te imiteren tijdens dansen en rituelen. Een cajo is een kleine percussie die je met blote handen speelt en tussen de benen houdt. Later kwamen deze troubadours in aanraking met Europese instrumenten zoals gitaar, piano en accordeon. Uiteindelijk zijn de drie traditionele instrumenten van vallenato caja, guacharaca en accordeon. Hier een hele grappige vallenato clip van het traditionele lied El Santo cachón, uitgevoerd door Los embajadores del Vallenato:Vallenato festivals
Vallenato is ook echt een volksmuziek en werd ook altijd gezien als muziek voor de lagere bevolkingsklassen. Maar medio vorige eeuw drong de vallenato in ieder milieu van Colombia door. Er worden ook jaarlijks vallenato festivals gehouden. Een bekende is Festival de la Leyenda Vallenata (Vallenata Legende Festival) die elk jaar in april wordt gehouden in de geboortestad van vallenato: Valledupar. Tijdens dit festival wordt gestreden om de titel Rey de Vallenato (Vallenato Koning) voor elk instrument kan er een koning (of koningin) gekozen worden. Ook is er jaarlijks een vallenato festival in Bogotá en een internationaal festival in Monterey, Mexico.
Bron: Wikipedia
Lees ook:La 33: Colombiaanse salsa met jazzy grooves
Lees ook:Vallenato-Salsaparty voor een goed doel
Lees ook:Deze keer ook cumbia en vallenato in Winkel van Sinkel
Lees ook:Sidestepper de nieuwste hype op latindance gebied
Lees ook:Fonseca verovert vele harten met bloemen